Przewodniki inne niż zwykle

niedziela, 1 czerwca 2014

Pan Samochodzik i Fantomas – przewodnik ilustrowany.



Kiedy zwiedzałem we Francji zamki na Loarą, przypomniałem sobie o książce „Pan Samochodzik i Fantomas” Zbigniewa Nienackiego, której akcja rozgrywa się właśnie w kilku najczęściej odwiedzanych przez turystów zamkach. Z tego też powodu po powrocie sięgnąłem po tę pozycję. Powrót do lektury z dzieciństwa na początku wywołał wiele obaw - czy da się będąc dorosłym czytać książkę dla dzieci? Okazało się, że nie tylko się da, ale jest to wcale przyjemna i warta polecenia lektura. Książka zawiera wiele interesujących informacji z historii sztuki wplecionych w przygodową akcję, a styl narracji Nienackiego nie ustępuje wcale popularnym obecnie książkom Dona Browna.


Wstęp

Zamek Chenonceau.


  



Platanowa aleja w parku prowadząca do zamku Chenonceau.




Zamek Chenonceau zwany również Zamkiem Sześciu Dam. Nazwa odnosi się do sześciu potężnych kobiet, które zamek budowały i zmieniały, tak że obecny jego wygląd stanowi niejako pozostałość po nich wszystkich. Pierwsza to Katherine Brigonnet żona podskarbiego królewskiego Thomasa Bohier, który kupił zamek w 1512 r. od prowadzącego hulaszczy tryb życia i zadłużonego Pierre'a Marques. Katherine Brigonnet pozostawiła tylko istniejącą obecnie basztę, resztę budynków wyburzyła i wybudowała prostokątny zameczek z wieżyczkami w czterech rogach. O pozostałych damach: Dianie de Poitiers, królowej Katarzynie Medycejskiej i Ludwice Lotaryńskiej oraz Louise Dupin i Marguerite Pelouze mowa będzie w dalszej części przewodnika.
Baszta - donżon, przy wejściu do zamku, zwana wieżą Marques. Pozostałość po warownej fortecy i młynie, wzniesiona przez ród Marques w XIII w. 


„Plaża” Renoira – obrazu oczywiście nie ma w Zamku Chenonceau. Podobnie jak nie znajduje się tam galeria impresjonistów. Obrazów Renoira, jak i innych twórców tego nurtu, należy szukać raczej w Muzeum Orsay w Paryżu.




Zamek został wybudowany na fundamentach starego młyna i na łukach mostu, który wzniesiono nad rzeką Cher, dopływem Loary. Po śmierci Katherine Brigonnet zamek przeszedł na własność królów francuskich. Pierwotnie budynek został przejęty w 1535 r. przez Franciszka I i przeznaczony na zamek myśliwski. Później Franciszek I przekazał zamek synowi  Henrykowi II.




Ogrody zamkowe. Król Henryk II w roku 1547, po wstąpieniu na tron, ofiarował zamek swojej faworycie  Dianie de Poitiers, która założyła między innymi ogrody na prawym brzegu rzeki.





Skrzydło drzwi wejściowych do zamku. Pochodzące z czasów Franciszka I, wykonane z rzeźbionego malowanego drewna. Lewe skrzydło (widoczne na zdjęciu) zdobi herb Thomasa Bohier, na prawym natomiast jest herb Katarzyny Brigonnet. Nad drzwiami umieszczona jest salamandra - herb Franciszka I.

Korytarz, którym się wchodzi do zamku. Po prawej - charakterystyczne w całej rezydencji kompozycje z naturalnych kwiatów.




Sypialnia Diany de Poitiers. Po śmierci Henryka II w 1559 r, jego żona Katarzyna Medycejska, odebrała zamek Dianie de Poitiers, mszcząc się za jej wpływy na króla. Królowa zbudowała na moście dwupoziomową galerię. Sprowadziła również z Włoch piękne meble, posągi i książki. Starała się przewyższyć swoją poprzedniczkę w upiększaniu zamku i ogrodów.



Sypialnia Katarzyny Medycejskiej. W tym miejscu warto dodać, że Katarzyna Medycejska była matką Henryka III Walezego, pierwszego elekcyjnego, wprawdzie niezbyt chlubnego, ale króla Polski, później również króla Francji. W odległej krainie zamków nad Loarą znajdziemy więcej polskich akcentów niż mogłoby się wydawać.

 



Sypialnia Ludwiki Lotaryńskiej. W późniejszym okresie Katarzyna Medycejska przekazała zamek Ludwice Lotaryńskiej żonie Henryka III Walezego. Po śmierci zamordowanego w czasie walk religijnych króla, Ludwika opłakiwała tu jego stratę przez jedenaście lat, aż do swojej własnej śmierci. Nazywano ją Białą Damą, ponieważ wdziewała zawsze biały strój żałobny. Według legendy, w rocznicę zamordowania króla Biała Dama pojawia się w oknach zamku do dziś.



Jeden z mebli zamkowych.
Ludwika Lotaryńska jeszcze za życia w 1601 r. podarowała Chenonceau jako prezent ślubny swej siostrzenicy Franciszce, żonie Cezara de Vendôme (syna króla Henryka IV Burbona). Burbonowie niestety zaniedbali zamek. Prawdopodobnie powodem tego była budowa Wersalu.






Widok zamku od strony fosy. Do ponownej świetności przywróciła zamek madame Dupin. Żona zarządcy królewskiego Dupina, który otrzymał zamek w darze. Madame Dupin była przyjaciółką artystów, zapraszała do zamku tak znane osobistości jak : Wolter, Monteskiusz i Jan Jakub Rousseau, który był nauczycielem synów państwa Dupin. Z tej rodziny pochodziła również Aurora Dupin znana jako George Sand – przyjaciółka Fryderyka Chopina.
  

Klatka schodowa. Schody zasługują na uwagę, gdyż są to jedne z pierwszych schodów prostych – biegun na biegunie - zbudowanych we Francji w oparciu o model włoski. Klatka schodowa jest pokryta sklepieniem pełzającym, żebrowanym, krzyżującym się pod kątem prostym. Połączenia zdobione są zwornikami.
   W 1863 r. odkupiła posiadłość szósta dama - Marguerite Pelouze, która czyniła starania, by rezydencja ponownie rozkwitła dawnym blaskiem. Przywróciła ona wygląd fasady z czasów Katherine Brigonnet. Zlikwidowała wiele zmian wprowadzonych przez Katarzynę Medycejską. Prace ukończono w 1878 roku i w Chenonceau ponownie zaczęto organizować bale. Niestety, w 1888 r. bank, w którym zadłużona była Marguerite, przejął zamek.



Rozdział 1

  Źródło>>


Jadąc z Paryża w kierunku zamków mijamy Orlean. Około stutysięczne miasto w środkowej Francji, położone nad Loarą. Niegdyś w czasach swojej świetności uważane za drugie  miasto po Paryżu. Miejsce narodzin Joanny d’Arc , która tu włąśnie odparła najazd wojsk angielskich co dało nadzieję i chęć do walki pozostałym Francuzom.
 



Jeden z  kilku pomników Joanny D'arc w Orleanie na centralnym placu miejskim du Martroi .





Rozdział 2




Wejście do Zamku w Blois. Wprawdzie tego zamku akurat pan Samochodzik nie zwiedzał przejeżdżając przez Blois, ale warto nim wspomnieć, ponieważ to najbliżej leżący zamek po drodze z Paryża. W czasach renesansu ulubiony zamek królów francuskich. I oczywiście kolejny polski akcent, to tu bywała Marysieńka żona Jana III Sobieskiego w czasie swojego pobytu we Francji. Zamek o zróżnicowanym stylu architektonicznym.




Dziedziniec zamku ze wspaniała klatką  schodową.



I przeciwna strona ściana dziedzińca.

Boczne skrzydło zamku  daje wyobrażenie o rozmiarach budynku.

 Rozdział 6

 Wejście do zamku w Ambois. U góry widoczna kaplica św. Huberta. Na miejscu obecnego wzgórza zamkowego istniał już w dawnych czasach warowny gród. Zdobyli go w XI w. Normanowie. Później wznoszono  tu różne twierdze obronne.  władali nimi hrabiowie z Ambois. W 1434 r. Karol VII, którego na tron wyniosła Joanna d’Arc, skonfiskował budynki i przejął je na własność królewską. 

Potężne mury zamku. Jednak dopiero Ludwik XI, syn Karola VII uczynił Ambois rezydencją królewską. To tu urodził się później jego syn Karol VIII. Młody Karol był bardzo przywiązany do tego miejsca. W późniejszych latach rozbudował zamek. Podobno nawet zimą podgrzewano kamienie do obróbki, żeby nie przerywać budowy. Sprowadził z Włoch,  jako łupy wojenne, różnego rodzaju malowidła, meble, tkaniny.  Przybyli razem z nim również włoscy artyści, którzy przyczynili się do rozwoju zamku. 


Apartamenty zamku królewskiego. Lewe skrzydło zbudowane w stylu późno gotyckim. Prawe skrzydło przechodzi w styl renesansu. Po śmierci Karola VIII, jego następca Ludwik XII niezbyt troszczył się o zamek.  Dopiero Franciszek I – przywrócił Ambois dawną świetność. Dokończył budowę renesansowego skrzydła zamku.  Organizował turnieje, bale i inne uroczystości. 


Witraże wewnątrz zamku. Za oknem widać Loarę. Stare witraże uległy zniszczeniu w 1940 r. obecne są współczesną rekonstrukcją.

Sklepienie w Sali Rady Królewskiej. Miejsce, gdzie odbywały się królewskie audiencje i inne uroczystości. Miało to na celu skupienie wokół króla możnych ówczesnej Francji, co w konsekwencji umacniało władzę nad królestwem.

 


Gabinet Ludwika Filipa.
  


Przykład renesansowej perspektywy zastosowanej do ozdoby krzesła.



Kaplica św. Huberta (patrona myśliwych) została wzniesiona na fundamentach dawnej kapliczki zbudowanej za panowania Ludwika XI i wykończona przez jego syna Karola VIII. Była przeznaczona do użytku prywatnego władców. Budynek zasługuje na większą uwagę, ponieważ oprócz niesłychanie bogatych zdobień w stylu gotyckim, znajduje się tam….
 


Grób Leonarda da Vinci w lewej nawie kapliczki. To tu w Ambois swoje ostatnie lata życia spędził mistrz. Do Ambois sprowadził Leonarda król Franciszek I. 




Rzeźbienia nad wejściem do kaplicy – godne miejsce spoczynku tak wielkiego i miłującego piękno człowieka.


Popiersie Leonardo da Vinci znajdujące się na terenie ogrodów.


Rozdział 8
  

Angers – miasto we Francji, stolica Andegawenii, położone nad rzeką Maine, która wpływa do Loary. Miasto zamieszkuje ok. 150 tys. mieszkańców. Dominuje tu przemysł rolniczy, uprawa winogron, wyrób win i likierów. Jest to również ośrodek akademicki. Na zdjęciu widać zamek w Angers. 


Średniowieczny Zamek w Angers. Jeden z najwspanialszych zamków rycerskich we Francji. W miejscach, gdzie kiedyś była fosa, założono dzisiaj wspaniałe ogrody kwiatowe.
 
Widoczne na zdjęciu wieże sięgają kilkudziesięciu metrów.


Kaplica z XV w. znajdująca się na dziedzińcu zamku.

Zamek w Angers słynie przede wszystkim z największych we Francji zbiorów arrasów przedstawiających sceny biblijne. Obrazów Caravaggia, o których pisze autor oczywiście próżno tu szukać.


Rozdział 10
  


Zamek w Chambord – największy z zamków na Loarą. Zbudowany między rokiem 1519 a 1559 na polecenie Franciszka I, który w momencie rozpoczęcia budowy miał 24 lata.Na renesansową koncepcję budynku, opartą na średniowiecznej bryle warowni, miał wpływ pobyt króla w Włoszech podczas podboju prowincji Mediolanu. Chambord doskonale łączy formy z dawnych wieków z nowatorską,  w tamtym czasie, architekturą włoskiego renesansu. Podobno Franciszek I nie pozwolił przerwać budowy, nawet gdy w państwowej kasie brakowało pieniędzy.


Niesłychanie bogate wieżyczki i kominy na dachu budynku. Zamek w Chambord stanowi jedno z największych dzieł architektury okresu renesansu. Budynek w najdłuższym miejscu ma 128 m, posiada 440 komnat, 84 klatki schodowe, 282 kominki i 800 rzeźbionych kapiteli.Rezydencja mimo ogromnej przesady urzeka do dziś wdziękiem i równowagą.



Widok zamku z drugiej strony. Franciszek I chciał zmienić bieg Loary, aby płynęła obok zamku. Jednak za radą przerażonych architektów, król zadowolił się jedynie zmianą koryta rzeki Cosson przepływającej nieopodal pałacu. Jak na ironię, król Franciszek I przebywał w zamku jedynie 72 dni w ciągu 32 lat swojego panowania. Przybywał tu natomiast dłużej  Stanisław Leszczyński po utracie tronu w Polsce w latach 1724-1733. Leszczyński był teściem Ludwika XV, który ożenił się z Marią Leszczyńską. W posiadłości do dziś można oglądać gabinet Leszczyńskiego. 

Posiadłość jest otoczona parkiem o powierzchni ok. 5440 ha.  Całość otoczona jest murem o długości 32 km - najdłuższym tego typu w Europie. Jest to obecnie również największy w Europie park leśny. Żyje tu na wolności wiele gatunków zwierząt. Spacerując można dostrzec dziki czy jelenie. Pałac w Chambord miał być pierwotnie rezydencją myśliwską.


Sklepienie z umieszczonymi w kasetonach symbolami Franciszka I. W głębi widoczna słynna spiralna klatka schodowa, umieszczona centralnie w budynku. Dwie osoby, które weszły osobnym wejściem klatki, nigdy się nie spotkały, mimo iż mogły widzieć siebie na oddzielnych schodach. Projektantem klatki był prawdopodobnie sam Leonardo da Vinci. Jest to jedno z arcydzieł francuskiego renesansu.


Sypialnia Ludwika XIV. Franciszek I nie doczekał ukończenia rezydencji. Jego syn Henryk II, później Ludwik XIV nadali Chambord formę, w której zamek przetrwał do dziś. Dorównuje on wielkością Wersalowi. Niektórzy uważają, że był zwiastunem Wersalu.