Ciekawej książki o Suwalszczyźnie szukałem już od dłuższego czasu. Ten wspaniały, wprawdzie nie aż tak bogaty w dzieła sztuki czy architektury region, uważałem za warty zilustrowania z kilku powodów – piękna krajobrazu, bogactwa przyrody, ciszy i nieskażonego przemysłem środowiska. Jakież było moje zdziwienie, kiedy czytając „Skarb UB” uświadomiłem sobie również historyczne bogactwo tych terenów.
W tym miejscu szczególne podziękowania
za polecenie mi tej książki chciałbym złożyć Grażynie Serafin, suwalskiej
pisarce, autorce publikacji dla nieco
młodszych czytelników.
O kontynuacji
przygód „pana Samochodzika” słyszałem już wcześniej, ale nie wydało mi się to
szczególnie interesujące. Jednak obecnie muszę przyznać, że zarówno ta, jak i pozostałe
książki Andrzeja Irskiego, mają klimat dawnych przygód słynnego detektywa z
Ministerstwa Kultury i Sztuki i są zdecydowanie warte polecenia.
Wstęp
Suwałki – miasto położone
na rzeką Czarną
Hańczą. Powstało z osady założonej przez Zakon Kamedułów ok. 1690 r. Prawa
miejskie nadał przywilejem królewskim w 1720 r. August II Mocny. Suwałki liczą
dziś około 70 tys. mieszkańców.
Na zdjęciu - ulica Kościuszki, jedna z najważniejszych i najstarszych ulic miasta. Po lewej stronie widoczna siedziba banku. Odremontowany niedawno budynek nie przypomina już tak bardzo miejsca, w którym kiedyś mieścił się Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa.
Na zdjęciu - ulica Kościuszki, jedna z najważniejszych i najstarszych ulic miasta. Po lewej stronie widoczna siedziba banku. Odremontowany niedawno budynek nie przypomina już tak bardzo miejsca, w którym kiedyś mieścił się Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa.
Tablica
upamiętniająca historię budynku.
Park Konstytucji 3 Maja w Suwałkach - po przeciwnej
stronie ulicy Kościuszki. Park założono w latach 20-tych XIX w. Pierwotnie w
tym miejscu znajdował się rynek i pierwszy w Suwałkach drewniany kościół rzymskokatolicki
Podwyższenia Świętego Krzyża. W parku odbywały się latem koncerty, a zimą
organizowano tu ślizgawkę. Koncerty odbywają się do dziś – między innymi słynny
Suwałki Blues Festiwal.
Widok na jezioro
Białe przy wjeździe do Augustowa.
Suchowola – głaz z napisem „Centrum
Europy”
Kościół w Sztabinie.
Adam Chreptowicz –
pomnik na dziedzińcu kościoła.
Karol Brzostowski –
pomnik w parku przed kościołem.
Rozdział 3
Dom Nauczyciela w
Suwałkach.
Józef Gajewski – były
Prezydent Suwałk. Źródło>>.
Zegar słoneczny w
Parku Konstytucji 3 Maja odlany w hucie Karola Brzostowskiego w okolicach
Sztabina.
Kościół św. Aleksandra
w Suwałkach.
Dom, w którym urodziła
się Maria Konopnicka.
Dzisiaj muzeum poetki.
Ławeczka przed muzeum
z rzeźbą Marii Konopnickiej.
Alfred Wierusz Kowalski - urodzony
w Suwałkach, jeden z najwybitniejszych polskich malarzy. Dyrektor słynnej szkoły
malarstwa w Monachium, w której naukę pobierali prawie wszyscy najsłynniejsi
polscy twórcy.
Obraz Kowalskiego - „Trojka
ścigana przez wilki”. Jeden z często podejmowanych tematów w twórczości tego
artysty. Sam malarz rozpowszechniał informacje o tym, jakoby przeżył napad wilków,
co dodawało atrakcji jego obrazom. Badacze biografii Kowalskiego uważają
jednak, że było to mało prawdopodobne.
Muzeum Okręgowe w Suwałkach.
Można tu obejrzeć stałą wystawę malarstwa Alfreda Wierusza Kowalskiego, jak i
zbiory dotyczące historii Suwalszczyzny.
Źródło>>
W Suwałkach spędzał również wakacje i święta Czesław Miłosz - wybitny polski poeta, laureat Nagrody Nobla. Tu mieszkali jego rodzice,
kiedy studiował na Uniwersytecie Stefana
Batorego w Wilnie. Obraz miasta z 1940 roku okupowanego przez hitlerowców
przedstawił w „Rodzinnej
Europie”.
Klasztor Kamedułów naWigrach – „perełka” Suwalszczyzny.
Sejny – Bazylika
Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny.
Sejny - budynki
poklasztorne.
Wzgórze w Gibach. Skromny, ale poruszający pomnik ofiar
obławy augustowskiej przeprowadzonej przez NKWD w lipcu 1945 r. Podczas tej
operacji zatrzymano kilka tysięcy mieszkańców zarzucając im przynależność lub
współpracę z polskim podziemiem niepodległościowym.
Tablice z nazwiskami
ofiar.
Po brutalnym śledztwie sowieci
wywieźli grupę około 600 osób. Ich los do dzisiaj jest nieznany. Pomnik na
wzgórzu wzniesiony latem 1991 r. upamiętnia ofiary największej zbrodni
popełnionej na Polakach po zakończeniu II wojny światowej. Pomysł pomnika
zaproponował Andrzej Wajda, a dopracował artysta Andrzej
Strumiłło.
Rozdział 4
Augustów - Rynek.
Słynna restauracja „Albatros”.
Rozdział 5
Bar w Olszance.
Wigierska Kolej Wąskotorowa
Widok na jezioro Wigry w miejscowości Bryzgiel.
Rozdział 9
Jezioro Pomorze w Kuklach.
Widok na jezioro Wigry w miejscowości Bryzgiel.
Rozdział 9
Jezioro Pomorze w Kuklach.
Rozdział 10
Sanktuarium Matki Bożej w
Studzienicznej. Początki kultu maryjnego sięgają
XVII w. Murowana obecnie kapliczka jest dziełem Ludwika
Jeziorkowskiego, inżyniera pracującego przy budowie Kanału Augustowskiego.
Sanktuarium jest położone na
niewielkim półwyspie. Niegdyś wysepce. Woda z wykopanej tam studni pomagała
podobno szczególnie w chorobach oczu.
W 1999 roku sanktuarium odwiedził papież
Jan Paweł II w czasie jednej ze swoich pielgrzymek. Do dzisiaj są organizowane przez
Żeglugę Augustowską rejsy tym szlakiem
Drogowskaz wskazujący
Kozi Rynek na trasie Augustów - Lipsk.
Mogiła uczestników powstania styczniowego z 1863 r. na Kozim Rynku. Dotarcie do mogiły, dla osób nie znających terenu, nie jest takie proste. Trzeba wybrać się na dłuższy spacer. Z parkingu w lesie należy kierować się zielonym szlakiem do punktu ujęcia wody –
około 500 metrów za ujęciem jest
pomnik poległych żołnierzy i pojawiają się wyraźne oznakowania.
Rozdział 13
Tablica pamiątkowa upamiętniająca
początek walki Henryka
Dobrzańskiego - „Hubala” - na skrzyżowaniu ulic Kościelnej i Stefana
Batorego w Lipsku.