„Psy z Rygi” Henning Mankell – przewodnik ilustrowany
Muszę przyznać, że książka
napisana przez Henninga Mankella zainteresowała mnie stolicą Łotwy, jednak z
drugiej strony wzbudziła również wiele niepokoju dotyczącego tego miasta. Ciągłe
niewygody, na jakie cierpiał słynny komisarz Wallander, spowodowały iż z pewną
obawą wybierałem się na wycieczkę do Rygi. Zaniedbane przedmieścia wydawały się
potwierdzać to, czego na co dzień doświadczał główny bohater.
Plac Livski
Jednak centrum miasta zaskoczyło
mnie bardzo pozytywnie, zwłaszcza urokliwe secesyjne kamienice, których
komisarz Wallander zdawał się nie zauważać, zapewne zbyt pogrążony w swoim śledztwie.
Jedna z ryskich uliczek
Urokliwa starówka pełna zabytków.
Wszystko to sprawiło, że zacząłem
zastanawiać się, skąd tak krytyczny stosunek pisarza do Rygi. Być może
wyjaśnienia trzeba szukać w dacie wydania książki - 1991 r., czyli w czasach
kiedy Łotwa dopiero odzyskała niepodległość. Zniszczenia miasta widać do dziś,
szczególnie poza centrum, ale obecnie Ryga coraz bardziej rozkwita. Tylko jak,
nawet mimo zniszczenia, nie można było dostrzec piękna kamieniczek Eisensteina?
Rozdział 7
Ryga – stolica i największe
miasto Łotwy położone nad rzeką Dźwiną, która wpływa do Bałtyku w Zatoce
Ryskiej. Miasto założone w 1201 r. przez biskupa Alberta von Buxhövden. Jest głównym ośrodkiem
gospodarczo-przemysłowym i komunikacyjnym Łotwy. Zabytkowe Stare Miasto zostało
wpisane na listę światowego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego UNESCO.
Stanowi jedno z największych w Europie skupisk architektury secesyjnej. W przeszłości ludność miasta
dochodziła nawet do 900 tys. mieszkańców, obecnie to około 700 tys. osób.
Hotel Łotwa
Nie wygląda chyba aż
tak tragicznie jak go widział komisarz Wallander.
Wnętrze hotelu – również
nie wydaje się specjalnie ustępować europejskim standardom.
Katedra Ryska
Katedra Ryska – jest kościołem
protestanckim. Zbudowana około 1211 r. Do dziś pozostaje największą
średniowieczną świątynią krajów bałtyckich. W chórze katedry po bitwie pod
Kircholmem na rozkaz hetmana Chodkiewicza pochowany został wódz szwedzki Anders Lennartsson.W tym miejscu warto dodać, że
jedna z najważniejszych polskich bitew – Bitwa pod Kircholmem
odbyła się właśnie w okolicach stolicy Łotwy. Dokładnie w dzisiejszej miejscowości Salaspis ok. 25 km od Rygi.
Rozdział 8
Pomnik wolności
Obelisk odsłonięty w 1935 r. Na
szczycie 19-metrowego obelisku znajduje się 9-metrowa „alegoria wolności” –
statua uosabiająca niezależność Łotwy. Postać trzyma w dłoniach trzy gwiazdy
symbolizujące trzy historyczne regiony państwa: Inflanty, Kurlandię z Semigalią i Łatgalię.
W czasach ZSRR gwiazdy interpretowano jako symbol jedności republik bałtyckich.
Kobieta, jak i umieszczone u
podnóża rzeźby figury skierowane są twarzą na zachód, co ma symbolizować więź
Łotwy z cywilizacją łacińską. Postaci ze spuszczonymi głowami, związane
łańcuchami, patrzą z kolei w kierunku wschodnim.
U stóp Pomnika Wolności znajdują
się symboliczne rzeźby przedstawiające Strażników Ojczyzny, Matkę-Łotwę,
Rodzinę i Pracę. Na cokole umieszczono napis „Za Ojczyznę i Wolność”. Budowa
została sfinansowana ze składek społeczeństwa.
Teatr dramatyczny
Teatr projektowany był w czasie,
gdy w Rydze pojawiły się pierwsze budynki secesyjne. Uważny obserwator znajdzie
na fasadzie kilka detali z tego okresu. Otwarty w 1902 roku budynek odegrał
szczególną rolę w historii państwa łotewskiego – tu proklamowano niepodległość
Łotwy w 1918 roku.
Kościół św. Gertrudy
Położony bardzo blisko hotelu
Łotwa. Wzniesiony w latach 1864 – 1894. Od 1866 budową opiekował się były ryski architekt Johann Daniel Felsko. Kościół posiada
pięknie brzmiące organy.
Secesyjna kamienica obok kościoła św. Gertrudy
Brama szwedzka
Jedyna średniowieczna brama,
która przetrwała do naszych czasów. Po wzniesieniu wałów obronnych,
średniowieczne mury straciły swoje znaczenie i w XVII wieku zarząd miasta wydał
zgodę na budowę kamienic po ich zewnętrznej części. Bramę wybudowano, po to aby
połączyć nową dzielnicę i szwedzki garnizon z miastem. Była ona otwierana o
wschodzie słońca, a zamykana o zachodzie.
Autor opisuje wiele znanych obiektów w Rydze, wydaje się jednak pomijać to, co jest najbardziej chyba interesujące w tym mieście - ryskie
secesyjne kamienice. Gdyby komisarz Wallander wychodząc z hotelu poszedł w prawo ulicą
Elizabetes iela, dość szybko natrafiłby na kamienicę na rogu ulicy Elizabetes
iela i Antonijas iela.
Budynek zaprojektował Michaił Eisenstein.
Rosyjski inżynier i architekt działający w Rydze, który był jednym z czołowych
przedstawicieli rosyjskiej secesji. To również ojciec jednego z
najwybitniejszych rosyjskich reżyserów filmowych Siergieja
Eisensteina.
Zbliżenie detali.
Następna secesyjna kamienica nazywana
Domem Dziurek od Kluczy.
Zbliżenie detali.
Kolejny budynek. Warto w tym miejscu wspomnieć,
że połączenie białego i niebieskiego koloru było często stosowane przez
architekta.
Zbliżenie detali.
Na rogu ulicy jedna z bardziej okazałych
kamienic. W czasie II wojny światowej mieścił się tutaj budynek gestapo.
Zbliżenie detali
Przykład secesyjnej klatki schodowej
w kamienicy naprzeciwko.
Nieopodal kolejna kamienica wykupiona
i wyremontowana przez koncern VOLVO.
Zbliżenie detali.
.